Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017

Ο καθηγητής του ΜΙΤ Θεμιστοκλής Σαψής για τον αλγόριθμο πρόβλεψης ακραίων γεγονότων



Ο Δρ. Θεμιστοκλής Σαψής καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων και Ναυπηγών του επιφανούς Πολυτεχνικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης, γνωστό ως ΜΙΤ, με καταγωγή από το νησί της Λήμνου, ανακάλυψε έναν νέο αλγόριθμο υπολογιστή που συμβάλλει στην πρόβλεψη ακραίων γεγονότων στη στεριά, τη θάλασσα και στον αέρα.

Ο καθηγητής κ. Σαψής είναι ένας νέος ηλικιακά άνθρωπος, ευγενικός, ταπεινός και προσηνής όπως όλοι άλλωστε οι φτασμένοι άνθρωποι και επιστήμονες, με πολλή αγάπη για τη Λήμνο από την οποία κατάγεται ο πατέρας του και στην οποία περνούσε τα καλοκαίρια του, ενώ ο Πειραιάς είναι ο τόπος καταγωγής της μητέρας του.

Σε συνέντευξή του στον «Εθνικό Κήρυκα» και στην ερώτηση τι τον προσέλκυσε στον κλάδο της Μηχανολογίας και της Ναυπηγικής, είπε ότι «είναι οικογενειακή υπόθεση διότι είναι ο πατέρας μου ναυπηγός οπότε κι εγώ ακολούθησα στο θέμα της Ναυπηγικής. Δεν το συνέχισα ως πρακτικός ναυπηγός να πάω στη Ναυτιλία αλλά ακολούθησα ακαδημαϊκή πορεία».

Εκανε τις βασικές του σπουδές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το διδακτορικό του στο ΜΙΤ, στη συνέχεια έκανε δύο χρόνια μεταδιδακτορικό στο Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και από το 2013 διδάσκει και επιδίδεται σε έρευνα στο ΜΙΤ της Βοστώνης.


Ο κ. Θεμιστοκλής Σαψής καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων και ναυπηγών του επιφανούς Πολυτεχνικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης γνωστό ως ΜΙΤ. Τη φωτογραφία παραχώρησε ο ίδιος.

Στην ερώτηση τι είναι αυτός ο αλγόριθμος που ανακάλυψε και πώς μπορεί να προβλέπει τα ακραία φαινόμενα, απάντησε πως «είναι μία μέθοδος η οποία ουσιαστικά μας επιτρέπει να βρίσκουμε σ’ ένα πάρα πολύ αρκετά πολύπλοκο σύστημα τα σήματα εκείνα τα οποία αν κάποιος αποφασίσει να τα παρακολουθήσει μπορεί να προβλέψει με αρκετά μεγάλη πιθανότητα πότε θα έχουμε ένα ακραίο συμβάν».

Εξηγώντας για το ακραίο συμβάν, είπε ότι «εννοούμε κάτι το οποίο είναι ασυνήθιστο σε σχέση με αυτό που συμβαίνει τις περισσότερες χρονικές στιγμές».

«Το ξεκινήσαμε -συνέχισε ο κ. Σαψής- για κυματικά φαινόμενα στο θαλάσσιο περιβάλλον σε ωκεανό όπου συμβαίνουν πολύ-πολύ μεγάλα κύματα, είναι σχετικά απομονωμένα και έχουν πάρα πολύ μεγάλο ύψος σε σχέση με το περιβάλλον. Μπορεί δηλαδή να είναι τα κύματα γύρω-γύρω περί τα 3 με 4 μέτρα και να εμφανιστεί ένα τεράστιο κύμα της τάξης των 18 μέτρων. Αυτά έχουν προκαλέσει διάφορες καταστροφές και θανάτους στον ναυτιλιακό τομέα και είναι σημαντικό κατ’ αρχήν να τα καταλάβει κανείς και δεύτερον να τα προβλέψει».

Αναφορικά με το τι προκαλεί αυτά τα κύματα, είπε πως «έχει να κάνει με δύο πηγές, πρώτον τα κυματικά φαινόμενα στη θάλασσα λόγω της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης του ανέμου με την επιφάνεια της θάλασσας έχουν τυχαιότητα κι είναι πολύ δύσκολο να τα προβλέψεις διότι δεν υπάρχει περιοδικότητα, δεν υπάρχει επαναληψιμότητα. Το άλλο είναι ότι υπάρχει μία εσωτερική αστάθεια η οποία δημιουργεί μεταφορές ενέργειας μεταξύ κλιμάκων στο κυματικό πεδίο».

Οταν τον ρωτήσαμε αν ο δικός του αλγόριθμος μπορεί να τα προβλέψει αυτά, είπε: «ακριβώς, σε πρώτη φάση αυτό ήταν κάτι το οποίο είχε δημοσιευθεί. Εδώ και ενάμιση με δύο χρόνια το κάναμε γι’ αυτό το συγκεκριμένο πρόβλημα και αποδείξαμε ότι μπορούμε να προβλέψουμε εφόσον κάποιος μας δώσει πληροφορία για το κυματικό πεδίο. Γύρω-γύρω από ένα σημείο που μας ενδιαφέρει μπορούμε να προβλέψουμε πού και πότε θα συμβούν αυτού του είδους τα μεγάλα συμβάντα με ένα περιθώριο πρόβλεψης της τάξης των 4 ή 5 λεπτών».

Εξήγησε ότι «τον αλγόριθμο αυτόν τον έχουμε εφαρμόσει στις λεγόμενες χαοτικές ροές» και συμπλήρωσε πως «λόγου χάρη χαοτική ροή είναι οι ατμοσφαιρικές ροές, οι κλιματολογικές ροές, είναι και οι ροές μέσα στη θάλασσα, δηλαδή ροές ρευστών γενικώς, γύρω από ένα αντικείμενο, από ένα αεροσκάφος, από μία πτέρυγα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις για όλα αυτά τα παραδείγματα που ανέφερα τώρα αυτό που κάποιος θα έλεγε ακραίο συμβάν έχει διαφορετική έννοια. Για το θέμα της ατμοσφαιρικής ροής θα μπορούσαμε ένα μιλήσουμε για μία ακραία βροχόπτωση».

Εκτός από τα κυματικά φαινόμενα και τις ατμοσφαιρικές ροές, ο καθηγητής κ. Σαψής επεσήμανε ότι «τη μέθοδο αυτή θέλουμε να την χρησιμοποιήσει στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας τα οποία είναι πάρα πολύ πολύπλοκα συστήματα ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και τα ακραία φαινόμενα είναι λόγου χάρη η συσκότιση (blackout), να δούμε αν μπορούμε να προβλέπουμε κι έχουμε και το περιθώριο να ελέγχουμε τα πράγματα, αν δούμε ότι θα έλθει κάποια συσκότιση να έχουμε το περιθώριο να το προλάβουμε».

«Μέσα στο εργαστήριο με αυτούς τους αλγόριθμους, σ’ αυτές τις εξισώσεις και παρατηρήσεις διερωτάσθε τι γίνεται μ’ αυτό που λέγεται σύμπαν, μ’ αυτό το αίνιγμα τέλος πάντων»; τον ρωτήσαμε.

«Η δουλειά μας -απάντησε ο κ. Σαψής- είναι πιο εφαρμοσμένη, δηλαδή είμαστε πιο χαμηλά, σίγουρα εμένα με απασχολεί, από εκεί και πέρα ο καθένας έχει τη δική του κοσμοθεωρία. Οπωσδήποτε βλέπει κανείς πως η δύναμη και η ισχύς της φύσης είναι αξεπέραστη κι εμείς απλά προσπαθούμε να παρατηρήσουμε και δεύτερον να κάνουμε πολύ απλές προβλέψεις και να ερμηνεύουμε ορισμένα πράγματα».
ΤΟ ΕΔΑΜΕ ΕΔΩ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου